کانون سنگرسازان بی سنگر، از قدیمی ترین تشکل های مردمی جهادگران نسل اول جهادسازندگی در دفاع مقدس است که در سال 1383 با ابتکار زنده یاد مهندس حسینعلی عظیمی و جمعی از فرماندهان و نیروهای پ.م.ج.ج (پشتیبانی و مهندسی جنگ جهادسازندگی)، با 2 هدف عمده: «حفظ یاد و استمرار راه شهدا و رزمندگان جهاد» و «حمایت از ایثارگران و پیشکسوتان جنگ جهاد» در قالب سازمان مردم نهاد ملی فعالیت خود را آغاز و رفته رفته با شناسایی و عضویت ده ها هزار نفر از 540 هزار رزمنده اعزامی جهاد در سراسر کشور، اقدام به گسترش دفاتر خود در بیش از 30 استان و شهرستان ویژه نموده است. این کانون طی این سال ها نقش قابل توجهی در ترویج کلیدواژه های جهاد و فرهنگ و مدیریت جهادی و بازگشت ادبیات سیاسی و حکمرانی کشور از رویکردها و کلیدواژه های غربی به گفتمان جهاد سازندگی داشته است. پیرو «ایده اخیر دولت در خصوص احیای جهاد سازندگی» که طی چند ماه گذشته بحث ها و اظهار موافقت ها و مخالفت های زیادی را به همراه داشته است، در گفتگو با «محمد صدوری» مدیر عامل کانون سنگرسازان بی سنگر، دیدگاه و مواضع پیشکسوتان جهاد سازندگی را در این باره جویا شدیم.
***
به گزارش سایت کانون سنگرسازان بی سنگر، محمد صدوری مدیر عامل کانون سنگرسازان بی سنگر کشور در گفتگوی اختصاصی با اشاره به ارسال نامه مشترک 3 کانونِ سنگرسازان بی سنگر، جهادگران و بازنشستگان جهاد سازندگی به دفتر معاون اول رئیس جمهور، به تشریح مواضع این کانون در قبال ایده مطرح شده دولت درباره احیای جهاد سازندگی پرداخت.
مدیر عامل کانون سنگرسازان بی سنگر در پاسخ به سوالی در مورد اینکه چقدر این ایده جدید است، با تاکید بر جدید نبودن موضوع احیای جهاد سازندگی برای کانون و پیشکسوتان جهاد گفت: اصل موضوع توجه دوباره به جهاد سازندگی و احساس خلاء آن در شرایط کنونی در جهت حل مشکلات کشور، اقدامی ارزشمند از سوی دولت است و بزرگانی چون شهید مهندس حسینعلی عظیمی که این روزها بیش از هر زمانی یاد ایشان در محافل هست، از مدت ها قبل در کانون بر روی آن کار می کردند. لکن چگونگی این احیاء، آن هم در شرایط فعلی و در گام دوم انقلاب، موضوع مهمی است که در دیدار با آقای دکتر مخبر معاون اول رئیس جمهور و نیز در دیدار با آقای دکتر ساداتی نژاد وزیر محترم جهاد کشاورزی بر آن تاکید کردیم.
صدوری در پاسخ به این سوال که چه مواردی با معاون اول رییس جمهور مطرح شد، تصریح کرد: شرایط ویژه امروز کشور از نظر مواجه بودن با مشکلاتی غیر از آب و برق و راه و... در روستاها، در کنار تغییر شدید نسبت جمعیت روستایی به شهری، پیچیده تر شدن نظام بروکراسی کشور و حضور دستگاه های متولی متعدد نسبت به زمان اول انقلاب و شروع کار جهاد، و از سوی دیگر حساسیت درست پیشکسوتان جهاد نسبت به حراست از نام و آبروی «جهاد سازندگی» به عنوان یادگار ارزشمند حضرت امام (ره) و سرمایه بزرگ معنوی و اجتماعی انقلاب اسلامی که قاطبه مردم خاطره خوشی از خدمات خالصانه و فراگیر آن در ذهن دارند، همگی از جمله مسائلی هستند که اهمیت کار کارشناسی و اجتناب از اقدام تعجیلی در این زمینه را گوشزد می کند. که این موضوع در جلسه 17 مهرماه به عنوان یک دغدغه بزرگ اکثریت جهادگران و دلسوزان انقلاب با آقای دکتر مخبر در میان گذاشته شد.
مدیرعامل کانون سنگرسازان بی سنگر در مواجه با سوال چقدر از تجربه جهادسازندگی در احیای آن درس گرفته شده گفت: اهمیت مطالعه و بررسی دقیق و علمی بر روی ماهیت، فعالیت ها، سبک کار و فراز و فرودهای جهاد سازندگی (از تشکیل تا انحلال)، خصوصاً آسیب شناسی چرایی انحلال آن در سال 79 از نکات مهمی است که باید به آن دقت کرد. این موضوع نیز در جلسه مذکور با معاون اول محترم رئیس جمهور در میان گذاشته شد و بحمدا... مورد توجه جدی ایشان قرار گرفت. تا جایی که مشاهده کردیم در دیدار با جوانان جهادی نیز بر این موضوع تاکید شد.
صدوری درباره محتوای نامه ارسال شده به دفتر معاون اول رئیس جمهور گفت: مهمترین نکته عنوان شده در این نامه، توجه دادن دوستان دولت بر این اصل است که ماموریت های جهاد سازندگی، کاملاً فرابخشی، ملی و نیازمند یک متولی توانمند با جایگاه و کارآمدی مناسب بوده تا بتواند فارغ از بروکراسی های غیر ضرور اداری مانند آنچه در دو دهه اول انقلاب در محرومیت زدایی و دفاع مقدس دیدیم، با بکارگیری همه ظرفیت های کشور، با برنامه ریزی و انسجام ماموریت های محوله را عملیاتی کند و پاسخگو باشد. و بر این اساس در این نامه تاکید کردیم: «تنها با احیای جهاد سازندگی در قالب یک نهاد انقلابی و آن هم در صورت صلاحدید مقام معظم رهبری موافقیم»، و اضافه کردیم: «جهاد سازندگی گام دوم باید در راستای تحقق عدالت اجتماعی عمل نماید و بتواند فرهنگ و روحیه و مدیریت جهادی را در تمام عرصه ها احیاء کند».
صدوری که سابقه عضویت در شورای جهاد سازندگی بوشهر را نیز در کارنامه دارد در مورد دیدگاه ها و اظهار نظرهای مختلف مطرح شده درباره احیای جهاد سازندگی گفت: نگاه های گوناگونی در این باره وجود دارد که شاید بتوان آنها را در 4 یا 5 دسته تقسیم بندی کرد. بعضی از این دیدگاه ها واقعا دلسوزانه و ناشی از تجربیات و یافته های منطقی افراد است ولی برخی صرفاً بر اساس ملاحظات و سهم خواهی های سازمانی و گروهی است، که متاسفانه بعضاً بوی اختلاف افکنی و رقابت های پوچ سیاسی و مدیریتی می دهد. در حالی که احیای جهاد سازندگی قرار است یک سری خلاءهایی که کاملاً ملموس و محسوس هستند را پر کند و نه عرصه را بر کسی یا سازمان و دستگاهی تنگ نماید. وی افزود: البته مطلعیم که افراد و اقشار گوناگون، از جوانان، پیشکسوتان و شخصیت های علمی و دانشگاهی احساس مسئولیت کرده اند و مطالب مختلفی را بصورت علنی یا غیر علنی به دولت منتقل کرده اند که جداً فکر می کنیم حتی اگر با چیزی که ما در 3 کانون بدان رسیدیم متفاوت باشد، حتماً باید مورد بررسی و استفاده قرار گیرند. و به نوبه خود از اظهار نظرات دیگران بخصوص جوانان، پژوهشگران و دانشگاهیان استقبال می کنیم.
این فرمانده پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد، در پاسخ به اینکه چقدر این تفاوت ها مانع کار می شود، نفس وجود تفاوت دیدگاه ها را موجب رشد دانست و گفت: فقط در کانون سنگرسازان بی سنگر قریب 1000 نفر-ساعت وقت در همین ایام برای بررسی و تشریح موضوع برای مدیران و اعضای کانون های استانی مان و شنیدن بحث های آنان، و با دعوت از جوانان و اندیشمندان این عرصه صرف کردیم. آنچه در نامه به جناب آقای دکتر مخبر نوشتیم، فصل مشترک و اجماع نظرات اکثریت پیشکسوتان جهاد سازندگی بوده است.
این پیشکسوت جنگ جهاد در مورد صداقت در جمع بندی و اینکه نظرات فردی چقدر در تهیه نامه به معاون اول رییس جمهور موثر بود، تاکید کرد: نظرات اعلام شده را صادقانه و بدون هیچ بیم یا چشم داشتی به دولت محترم اعلام کردیم و آنچه گفتیم و نوشتیم بر اساس تجربیات و بینشی بوده که در 20 سال جهاد سازندگی و سپس در مناصب مختلف مسئولیتی در کشور به دست آورده ایم که ممکنست با نظرات دیگران تلفیق یا کامل تر شود.
صدوری در تشریح نحوه جمع بندی نامه ارسالی، با ابراز رضایت از این که با وجود تفاوت دیدگاه ها، با برگزاری جلسات متعدد بین نمایندگان 3 کانون «سنگرسازان بی سنگر»، «بازنشستگان جهاد سازندگی» و «جهادگران جهاد سازندگی»، یک نظر واحد از طرف پیشکسوتان به دولت پیشنهاد شد، گفت: خود این موضوع، می تواند یک درس جهادی برای گروه ها، فعالان و کنشگران امروز جهادی و جوانان عزیزمان باشد که هر چه می توانند از اختلاف و جدایی پرهیز کنند. چرا که ما باید بتوانیم با هم همفکر و هم کار شویم و با «وحدت نظر»، همان طور که امام راحل (ره) تاکید داشتند، «همه با هم» برای ساخت ایران و استواری پایه های اسلام ناب جهاد کنیم.
مدیرعامل کانون سنگرسازان بی سنگر، اشاره ای هم به متفق بودن همه پیشکسوتان در اصول و بایسته های حرکت جهادی کرد و گفت: اگر قرار است ظرفی با نام جهاد سازندگی در کشور ایجاد شود، حتماً باید محتوا یا مظروف آن نیز منطبق بر اصول و رویه ها و ساز و کارهای جهادی باشد.
وی به نظریه شهید عظیمی که معتقد بود هر حرکت جهادی نیازمند 3 رکن اساسی«نیروی جهادی، سازمان جهادی و ماموریت جهادی» است؛ و هر یک شاخص ها و ویژگی هایی دارد تصریح کرد: حتماً باید در آنچه جهاد سازندگی گام دوم یا شبیه به آن شکل بگیرد، این سه رکن بایستی وجود داشته باشد. و الّا صرف نصب یک تابلو بالای سر یک دستگاه را احیای جهاد سازندگی نمی دانیم و دردی هم از کشور و مردم دوا نخواهد کرد.
مدیر عامل کانون سنگرسازان بی سنگر در پاسخ به مهمترین اصول و ویژگی های جهاد سازندگی تشریح کرد: به نظر اینجانب مهمترین ویژگی های جهاد سازندگی عبارت بود از:
- نیروی انسانی متعهد به خدمت (کار برای خدا و خدمت به مردم و نه برای حقوق، و داشتن انگیزه بالا برای رفع مشکلات مردم و ساختن کشور)،
- مدیریت خاص بر مبنای تصمیم گیری از پایین به بالا،
- مولود رهبری بودن و وصل بودن به ولایت،
- کار برای مردم را با خود مردم به انجام رساندن (کار مشارکتی)،
- شناخت جامع داشتن از مردم و جامعه،
- ورود به هر کاری که نیاز جامعه باشد و مورد تائید رهبری باشد (به رغم اینکه وظیفه سازمانی نداشته باشد؛ مثل: جنگ،حوادث و...)،
- اصالت داشتن نیاز جامعه و کار برای مردم نسبت به ساختار تشکیلاتی (ساختار پس از اقدام به خدمت و منعطف با آن به وجود می آید).
عضو هیئت امنای کانون سنگرسازان بی سنگر در مواجه با این سوال که «اصل ایده و انگیزه دولت برای توجه دوباره به جهاد سازندگی چیست»، گفت: به نظر می رسد نیت دولت، چیزی جز خیرخواهی و ایجاد تحول و نهایتاً خدمت بهتر به مردم نیست، اما در عین حال به نظر می رسد اصل صورت مسئله احیای جهاد سازندگی برای خود مجموعه دولت نیز قدری ابهام دارد؛ چنان که وقتی به اظهارات عنوان شده مراجعه می کنیم، گاهی صحبت از روستا و اقتصاد و تولید روستایی شده، گاهی بکارگیری ظرفیت گروه های جهادی مطرح شده، گاهی محرومیت زدایی و مشکلات حاشیه نشینی و گاهی تحول در ساختارها در گام دوم انقلاب و جهادی کردن همه شئون و دستگاه ها موضوع سخن بوده است. تا آنجا که گاهی بعضی دوستان بر این نکته دقت می کنند که دستور جناب آقای رئیسی که در خبرگزاری ها منتشر شد، «احیای ماموریت های جهاد سازندگی» بوده و این را جدا از احیای سازمان یا نهاد جهاد سازندگی می دانند. و همچنین معتقدند که بهتر است ابتدا تلاش کنیم تا روحیه جهادی بر دستگاه های اجرایی کشور حاکم شود تا اینکه تشکیلات جدیدی را به ساختار فربه دولت اضافه کنیم. لذا به نظر می رسد در این زمینه هم، چنان که معاون اول محترم اعلام کرده اند همه باید به دولت کمک کنیم تا ابعاد مسئله به خوبی تبیین و بهترین تصمیم اتخاذ و عملیاتی شود.
صدوری در پایان خاطر نشان کرد: خدمات جهاد سازندگی و نقش آن در پیشرفت کشور چیزی نیست که بر مردم پوشیده باشد و تعاریف بزرگان نظام ما و مطالعات متعدد صورت گرفته در این باره و اقرارهای مستند سازمان های بین المللی در این باره از جمله اینکه جهاد سازندگی فقط در 6 سال اول فعالیت خود، 30 سال کشور را پیشرفت داده است، چیزی نیست که با نامه نگاری ها و اظهار نظرهای شاذّ و به ظاهر دلسوزانه بعضی که خود از مسببان اصلی انحلال جهاد سازندگی بوده اند، کم رنگ یا فراموش شود. چرا که مردم از نزدیک جهادگران و خدمات آنها را لمس کرده اند.
آخرین اصلاح در تاریخ 05/08/1400
